SAWIKAAN 2004: Canvass

ni Randy David

Hindi lamang dahil nagkaroon tayo ng eleksiyon nitong 2004 kundi dahil naging malawak ang papel ng “dagdag-bawas” sa nakaraang eleksiyon, kung kaya ang salitang canvass, para sa akin, ang pinakamainit na salita sa taong ito.

Mas kilala ito ng mga Filipino na may isang “s” lamang. Sa ganitong anyo, tumutukoy ito sa isang uri ng magaspang na tela na ginagamit bilang trapal na panakip, o kambas para sa isang ipinipintang larawan.

Hindi natin alam kung ang canvass na may dalawang “s” ay may koneksiyon din sa magaspang na tela, subalit kung ang pagbabatayan ay ang kasalukuyan nitong gamit sa politikang Pinoy, tila kagaspangan din ang ipinahihiwatig nito.

Bukas sa sari-saring gamit ang salitang canvass na may dalawang “s”. Kung ika’y may binibili, mas mabuting mag-canvass ka muna upang makatiyak na ang mabibili mo ay ang pinakamahusay sa pinakamababang presyo.

Pagka-canvass din ang tawag sa pag-aalok ng isang produkto o serbisyo sa mga mamimili o kliyente. Halimbawa: Sinasabi ni Keanna Reeves, ang seksing aktres na dating nagtrabaho bilang “escort girl,” na siya raw ay nakapagcanvass na sa Kongreso.

Sa larangan ng politika, may dalawang tampok na kahulugan ang salitang canvass. Canvass ang tawag sa pangangampanya ng isang kandidato o ang pag-akit at paghingi ng mga boto. Ngunit ang pinakalaganap na kahulugan ng canvass sa eleksiyon ay masusing pagkilatis ng mga dokumentong naglalaman ng resulta ng eleksiyon. Sa ganitong gamit, ang kaugnay na salitang dating naririnig sa panahon ng eleksiyon, ayon kay Dr. Bienvenido Lumbera, ay “iskrutinyo” (scrutiny).

Kapag ang isang mamimili ay nagka-canvass ng mga bilihin, hindi lamang ang presyo ang kaniyang sinisiyasat kundi ang kalidad at kaangkupan nito sa mga espesipikasyong kaniyang hawak. Dapat lamang asahan, kung gayon, na ang masinsinang pagkilatis ay lalo pang bahagi ng proseso ng canvassing sa eleksiyon. Wala akong intensiyon na itakda ang buod ng salitang ito, sapagkat sang-ayon ako sa sinabi ni Wittgenstein na ang kahulugan ng isang salita ay nasa gamit nito. Gayunman, mainam na balikan ang iba’t ibang kahulugan nito upang ating maunawaan ang mga kontradiksiyon ng ating buhay politika.

Sa kasalukuyang takbo ng ating politika, mapapansin ang unti-unting paglalaho ng isang kahulugan ng canvass na dati nang bahagi ng lumang gamit nito: ang masusing pagsisiyasat at pagtatalo ukol sa katotohanan ng mga dokumento ng botohan. Ang kahulugang pumalit at nangibabaw ay pagsusuma, pagtatala, o paghahanay ng mga boto, na dati nang wala sa mga kahulugan ng salitang ito.

Nitong nakaraang eleksiyon, pagkatapos tingnan kung kompleto ang mga pirma at kung malinaw ang pagkakasulat ng mga resulta sa “certificates of canvass,” isa sa mga miyembro ng Congressional o National Canvassing Committee ay nagsabing, “I move to canvass.” Malinaw sa ganitong gamit na ang katumbas ng salitang canvass para sa kanila ay pag-tabulate o pagsusuma.

Sa pananaw ng Kongreso, ang canvassing ay “ministerial” na gawain lamang—isang mekanikal o administratibong gampanin na hindi kailangang pag-aksayahan ng panahon. Ministerial nga marahil ito—maaaring ipagkatiwala sa isang abang clerk o calculator kung ang tinutukoy ay paglilista lamang ng mga bilang. Ngunit ang pagtiyak kung ano ang nararapat isama sa huling bilang ay hindi gawaing mekanikal. Nagpapahiwatig ito ng masusing inspeksiyon at pagpapasiya ukol sa katotohanan ng mga dokumento.

Canvassing, kung gayon, ang tawag sa proseso ng maingat na pagsiyasat sa dokumento upang matiyak na ito nga’y tunay. Canvassing din ang tawag sa talakayang nagaganap bilang bahagi ng pagtatasa sa katunayan ng mga dokumento. Ang kahulugang ito, na tuluyan nang nawawala, ay may mga bakas pang naiwan sa ating mga batas. Makikita ito sa mga salitang “authenticity” at “due execution” na parehong binabanggit kaugnay ng proseso ng canvassing. Sa canvassing na naganap nitong nakaraang eleksiyon, nauwi ang prosesong ito sa botohan sa loob ng komiteng nagsagawa ng canvass. Iniwasan ang pagbubukas ng mga resultang galing sa mga presinto na dapat sana’y magpapatunay sa nilalaman ng mga municipal, provincial, at city certificates of canvass. Ang bawat pagtutol o pagpuna sa ayos ng mga certificates of canvass ay binara ng isang maikling “noted” ng tagapangulo ng komite. Binigyang-pansin subalit di sineryoso. Hindi raw ito, anang mayorya, ang tamang forum para magsiyasat ng dokumento.

Sa ating panahon, kung gayon, maaari kang manalo sa botohan at matalo sa canvassing. Hindi ito ang lugar para ipaliwanag kung paanong nangyari ito. Sapat nang sabihin na dumating na nga tayo marahil sa panahong tinutukoy ni Jean Baudrillard: “The era of simulation is inaugurated by a liquidation of all referentials.” Pinasisinayaan ang pagkukunwa sa pamamagitan ng paglipol sa mga sanggunian. Bilang kongklusyon, ang aking masasabi ay: Wala tayong nahalal na pangulo nitong nakaraang eleksiyon. Mayroon tayong presidenteng nailusot sa mga butas ng magaspang na canvas(s).