SAWIKAAN 2004: Tapsilog

ni Ruby Gamboa Alcantara

Sa pag-aaral ng wika, mayroong kalakaran ng pagbuo ng mga bagong salita na tinatawag na neologism. Ito iyong paglikha ng mga bagong salita o bagong kahulugan at gamit ng isang lumang salita at/o ekspresyon, o pagsasalin sa isang wika ng hiram na salitang walang eksaktong katumbas sa pagsasalinang wika. Pangangailangan ang pangunahing dahilan ng paglikhang ito ng mga salita.

Kadalasan, pinagtatambal ang dalawang salita upang makabuo ng isang bagong salita. Pinagsasama ang mga pantig ng dalawa o higit pang salita. Halimbawa: aso + kalye = askal; itlog + manok = itnok. O hindi kaya, nilalagyan ng bagong panlapi (unlapi o hulapi) ang salita upang makabuo ng bago at naiibang kahulugan. Halimbawa: Imeldific. Maaari rin itong malikha sa pamamagitan ng pagdadaglat o pagbuo ng akronim. Halimbawa: IUD (iyong inihaw na bituka ng manok).

Nagsisimula ang bagong likhang salita bilang pabalbal o slang hanggang sa maging popular sa pamamagitan ng mass media o bukambibig o pasalin-salin sa mga tao at tuluyan nang matanggap ng komunidad at maging bahagi na ng kultura nito. Kung hindi pumasok sa kultura ng wika ang neolohismo, maaaring natural itong mawala at maglaho na lang. Kung kayat ang pagtanggap ng madla o publiko ang pinakamahalagang dahilan upang manatili ito bilang bahagi ng wika. Sinasabing kapag luma na ang isang salita at hindi na “exciting” hindi na ito neolohismo. Bagama’t maaari ring dekada ang bilangin upang maging luma ito. Pagtanggap pa rin ang mahalaga kaysa panahon ng pag-iral ng salita. Tulad ng tinahak ng nilikhang salitang tapsilog.

Tapsilog = tapa (maliliit na piraso ng karneng baka na ibinabad sa suka’t toyo na may kasamang bawang at paminta) + sinangag (kaning lamig na niluto sa mantikang pinaglutuan ng tapa) + itlog (estrellado o sunny side up).

Isang popular at tunay na nakabubusog na almusal ang tapsilog na pinalaganap noong 1983 ng isang sidewalk restaurant, ang Sinangag Plaza sa Ermita Food Plaza sa Adriatico St., Malate. Unang ginamit ang pinagtambal na mga salitang tapa-sinangag-itlog para tukuyin ang bagong menung ito. Pero nahirapan ang mga tagasilbi (waitresses) noon dahil may kahabaang bigkasin ito kung kaya sa katagalan pinaikli na nila at naging tapsilog.

Ngayon, kilala ang Sinangag Plaza bilang Sinangag Pa Rin at patuloy pa ring nagtitinda ng tapsilog, kasama ang iba pang bagong kombinasyon na naimpluwensiyahan at binigyang-inspirasyon nito tulad ng tosilog (tocino +sinangag + itlog), longsilog (longganisa +sinangag + itlog), bangsilog (bangus + sinangag + itlog), dangsilog (danggit + sinangag + itlog), cornsilog (corned beef + sinangag + itlog), at iba pa.

Noong 1984, naghanap ang SM Food Court Management ng isang uri ng pagkain na masarap pero maibebenta rin nang mura sa mga restoran at iba pang uri ng kainan. Bunga ng paghahanap na ito, ipinanukala ni Mrs. Teresa Dula-Laurel, presidente ng Cater King Food Corporation, ang pagtitinda ng goto at lugaw na may kasamang tokwa’t baboy. Dito ipinanganak ang Goto King.

Dahil bago pa lamang ang konsepto ng Goto King, pinayagan lang itong maibenta sa isang kart sa loob ng SM Food Court Cubao. Pero nang mapatunayang bumenta nang malaki sa loob lamang ng isang taon, binigyan ito ng isang regular na puwesto sa SM Food Court Cubao at pinayagang magdagdag ng menu na pangmeryenda at pampalamig. Pinatunayan lamang nito na mayroon talagang lulugaran ang ganitong mga klaseng pagkaing Filipino sa mga fast food court. At upang samantalahin ang pagkakataong ito, nagbukas na rin ang Cater King ng mga sangay sa iba’t ibang food court sa mga mall na bukas sa loob ng 24 oras.

Kasabay ng pagpapalawak na ito ng mga kainan ang pagpapaunlad din ng menu. Dito nakasama ang tapsilog at nakilala bilang isa sa Pinoy Deli Meals, kasama ng altanghap (almusal + tanghalian + hapunan), makabayan, at almusarap (almusal + masarap).

Sa ngayon, kilalang-kilala na ang tapsilog hindi lamang sa Metro Manila kundi maging sa mga probinsiyang tulad ng Cavite, Batangas, Cebu, Davao, Cagayan de Oro, Lucena, Pampanga, at marami pang iba. Hindi kataka-taka kung laganap ito sa buong kapuluan dahil napakamura (makabibili na sa halagang P38.50 lamang o mababa pa), napakamasustansiya (may itlog at tapa para sa protina), at nakabubusog (mabigat dahil sa sinangag na may mantika at bawang) na pagkain ng karaniwang mamamayang Filipino. Nadala na rin ang tapsilog sa ibang bansa. Pangunahing menu ito sa Manila Grill na matatagpuan sa Mountain View, California at popular na popular sa mga Filipino roon dahil sa murang presyo ($4.00), tulad din ng ibang baryasyon nito—ang bangsilog, tosilog, longsilog, at ang bagong dagdag na adosilog (adobo), porksilog (pork/baboy), tuyosilog (tuyo).

Dito mapatutunayan na dinamiko ang ating wika. Malaki ang kakayahan nitong umangkop at makabuo ng bagong mga kombinasyong salita tulad ng napakapopular at madaling tandaang tapsilog. At dahil sa madaling tandaan, madaling orderin sa mga kainan. Kahit na goto ang pangunahing menu ng Goto King, mas rumampa ang tapsilog at inampon na rin ng mga restoran, karinderya, pondahan, kariton, kantina sa mga eskuwelahan, at iba pang kainan. Sa ngayon, 21 taon na ang tapsilog na nagsisilbi sa karaniwang empleado, estudyante, drayber, konduktor, janitor, tindera sa palengke, at kung sino-sino pa.