SAWIKAAN 2004: Text

ni Sarah Raymundo

Maniniwala ka ba kung sasabihing text ang lahat ng nakikita mo ngayon at pati na rin ang hindi mo nakikita? Text ang nanay mo, mga kaibigan at kaaway mo, text ang lahat ng taong may koneksiyon man o walang koneksiyon sa iyo. Lahat ng edipisyong nakita mo sa tanang buhay mo, mga artistang pinanonood mo, mga kantang pinakikinggan o kinakanta mo mismo, mga kuwento at tsismis na naririnig at ipinapasa mo, text pa rin. Pati ikaw text. Text din ako na kasalukuyan mong binabasa. Text ang lipunan. Samakatwid, text ang buong mundo at lahat ng nasa ibabaw nito. Paanong nangyari ito?

Nagmula ang salitang text sa wikang Pranses na texte at sa wikang Latin na textus na tumutukoy sa tissue, estruktura at konteksto ng isang bagay. Habang ang pormang pandiwa nito na textere ay nangangahulugang maghabi, maghubog o magbuo. Sa teknikal namang paggamit ng salitang textus at texte, tumutukoy ito sa nilalaman ng anumang nailimbag at naisulat at ang porma ng anumang sinusulat o binibigkas.

Samakatwid, hindi lang tumutukoy ang salitang text sa lahat ng kahulugang bitbit ng mga salita, senyas at simbolo kundi pati rin sa proseso ng pagbubuo at paghahabi ng kahulugan para sa mga ito. Paano nga ba nagiging makabuluhan ang iyong engkuwentro sa mga bagay, lugar at tao? Hindi ba’t sa proseso rin ng paghahabi at pagbubuo ng mga kahulugan ukol sa mga ito? Kung gayon, bumubuo ka ng pagkakaunawa sa pamamagitan ng text.

Kumakatawan sa interbensiyon ng tao na lumikha ng saysay sa pangaraw-araw na buhay ang salitang text.

Sapagkat angkin natin ang kakanyahang maghabi ng kahulugan sa pamamagitan ng pakikisangkot sa buhay ng ibang tao sa lipunan, nagagawa nating makabuluhan ang ating karanasan. Nangangahulugan na sa ating pagdanas sa buhay, lagi’t lagi tayong nagbabasa ng sitwasyon, upang matantiya kung paano poposisyon. Sa pamamagitan ng interaksiyon, paulit-ulit na naisusulat sa aklat ng kasaysayan ng kolektibong memorya ang istorya ng text na walang iba kundi ang kuwento natin.

Kasabay ng pagkakatayo ng pormal na edukasyon ang paggamit sa salitang text. Ginagamit ito sa konteksto ng mga babasahin sa iba’t ibang asignatura. Ito ang katawan ng mga tinipong akda na pumopokus sa partikular na kaalaman. Noong unang bahagi naman ng dekada ’80, naging sikat na laro ang tex sa mga bata. Modernong bersiyon ito ng kara-krus. Sa halip na barya, maliliit na baraha ang gamit dito. Kadalasan, nakaguhit dito ang mga banyagang super hero at action star gaya nina Superman, Wonderwoman at Mr. T. May kaakibat na text na nagpapakita ng thought bubble o dialogue na hango sa ilang eksena sa kanilang mga pelikula. Inihahagis ang mga ito at ang maging kapareho ng master card ay magkakaroon ng takdang puntos. Ang interesante dito’y pati ang kahihinatnan ng master card ay hindi matitiyak dahil depende pa rin sa trajectory ng pagkakahagis.

Hindi ba’t ang praktika ng paggagap sa karanasan bilang resulta ng pamumuhay sa lipunan ay maiuugat sa kahulugan ng salitang text? Tulad ng larong tex, walang absolutong konstruksiyon o paghahabi ng kahulugan. Nasa proseso ng paghahabi ang lahat, nakikipagtunggalian ang lahat para sa kahulugan. Wala itong ipinagkaiba sa pagbabasa ng akademya sa mga nakalimbag na texto. Ang pagturing sa mga ito bilang text ay nangangahulugang pagkilala sa pagiging madulas ng kahulugan. Sa salitang text, nagsasanib ang pagbabasa at pagsusulat. sa parehong pagkakataon, naghahabi at lumilikha ng kahulugan ang tao ayon sa limitasyon at posibilidad na itinatakda ng lipunang kinapapalooban niya.

Mas matingkad ang ganitong kahulugan ng text sa kasalukuyan at pinakasikat na paggamit sa salitang text. Ang modernong teknolohiya na ito ay napapabalitang matagal nang ginagamit ng military. Samantala, sinimulan namang ikalakal ito sa merkado at kinonsumo ng mga may-kayang Filipino noong huling bahagi ng dekada ’90. Sa ngayon, hindi lamang ang mga mayayaman o mga propesyonal ang nagtetext. Maging ang kanilang mga anak at yaya nagtetext na rin. Sa kasalukuyan, maaari nang magkaroon ng load ang isang texter sa halagang limang piso. Sa katunayan maaari na siyang makakuha ng libreng load kung papasahan siya ng isa pang texter. Ang text ay pangngalan at pandiwa na nagsisignify ng komunikasyon at connectivity. Texter naman ang tawag sa taong gumagamit ng cellphone para magtext. Hinahamon nito ang nakagawiang porma ng interaksiyon. Kaiba ang text sa sulat o telegrama dahil mas mabilis ang sagutan dito. Iba rin ang text sa tawag dahil bukod sa mas mura at hindi kailangang sagutin agad, dumadaan ito sa proseso ng pagsusulat na may kaibang moda sa pormal na pagsusulat dahil pinapaikli at kung minsan, hindi na kailangan ang salita, puwede na ang smiley. Sa pagtetext, nawawala na ang mga katawan, bagaman sila’y nandiyan pa rin sa larangan ng realidad na virtual. Ano ang epekto ng ganitong fusion ng modernong teknolohiya sa pampublikong larangan at ang pribadong pagkokonstrak ng identidad at realidad sa pamamagitan ng paggamit ng sariling cellphone?

Maraming nagsasabi na napapabilis ng text ang pagpapakilos para iba’t ibang porma ng pamumuhay at pakikibaka. Mula sa pakikibaka laban sa korupsiyon, imperyalismo, pagtaas ng presyo ng langis, pakikibaka para sa mataas na budget, para sa pag-ibig at para sa sariling career. Kapag napapabilis ang karanasan at nalalampasan nito ang espasyo, nagiging matindi ang posiblidad ng meaning-making at life-altering moment sa buhay ng tao.

Ngayon, balikan nating ang tanong: Text nga ba ang lahat? Nagiging text lang ang lahat dahil sa aktibong pakikilahok natin sa pagbibigay kahulugan. Ang kapangyarihan ng salitang text ay nakasalalay sa kahulugan nito bilang paghahabi o pagbubuo ng tao ng mga kategorya upang maging posible ang buhay sa lipunan. Ang pagbubuo nating ito ay kinokondisyon din naman ng lipunan. Sa prosesong ito, maraming kalahok na nagtutunggalian upang tanghalin bilang tumpak na kahulugan. Mababatid na kinakatawan ng salitang text hindi lamang paghahabi ng kahulugan kundi ang pagiging madulas ng mga ito. Kung gayon, may radikal na potensiyal ang salitang text. Para sa lahat ng marginalisado, tulad mo, tulad ko, tulad ng nanay mo, ng ibang kaibigan at ibang kaaway mo, tulad ng lipunang Filipino, sa salitang text at lahat ng kinakatawan nito, nakakapa natin ang ating posisyon sa isang globalisadong mundo.